Kalp hastalarında ayak şişmesi neden olur ve nasıl tedavi edilir?

Kalp hastalarında ayak, ayak bileği ve bacaklarda şişme (ödem) sık görülen bir belirtidir. Bunun temel nedeni, kalbin vücuda yeterince kan pompalayamaması (kalp yetmezliği) sonucu oluşan dolaşım problemleridir. İşte detaylı nedenler:

• Kalp Yetmezliği: Kalp, kanı yeterince pompalayamadığında kan damarlarda birikmeye başlar. Bu, basıncın artmasına ve sıvının damarlardan çevre dokulara sızmasına neden olur. Yerçekimi etkisiyle sıvı genellikle ayak ve bacaklarda toplanır.
• Sağ Kalp Yetmezliği: Özellikle sağ ventrikülün zayıflaması, kanın akciğerlerden kalbe dönüşünü yavaşlatır. Bu, sistemik venöz sistemde basınç artışına ve periferik ödeme yol açar.
• Kardiyak İlaçların Yan Etkileri: Bazı kalp ilaçları (örneğin kalsiyum kanal blokerleri veya bazı diyabet ilaçları) ödem yapabilir. Ancak, bu ilaçlar doktor kontrolü olmadan kesilmemelidir.
• Böbrek Fonksiyonlarında Bozulma: Kalp yetmezliği, böbreklere giden kan akışını azaltarak sıvı ve sodyum atılımını engelleyebilir, bu da vücutta sıvı birikimine neden olur.
• Karaciğer Problemleri: İleri kalp yetmezliği, karaciğerde hasara yol açarak albumin üretimini azaltabilir. Düşük albumin seviyeleri, dokularda sıvı birikimini artırır.

Ayak şişmesinin tedavisi, altta yatan kalp hastalığının kontrol altına alınmasına odaklanır. Tedavi planı, hastanın durumuna göre kişiselleştirilir ve mutlaka bir kardiyolog tarafından yönetilmelidir. İşte temel tedavi yaklaşımları:

• İlaç Tedavisi: - Diüretikler (idrar söktürücüler): Vücuttan fazla sıvı ve tuzun atılmasını sağlayarak ödemi azaltırlar (örneğin furosemid). - ACE inhibitörleri veya ARB'ler: Kan damarlarını genişleterek kalbin yükünü hafifletir ve sıvı birikimini önler. - Beta blokerler: Kalp atım hızını yavaşlatarak kalbin iş yükünü azaltır. - Digoksin: Kalbin kasılma gücünü artırmak için kullanılabilir.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: - Tuz Kısıtlaması: Günlük tuz alımı 2 gramın altına indirilmelidir, çünkü tuz vücutta su tutulumunu artırır. - Sıvı Alımının Düzenlenmesi: Doktorun önerdiği günlük sıvı limitine uyulmalıdır (genellikle 1.5-2 litre). - Bacakları Yüksekte Tutma: Gün içinde dinlenirken ayakları kalp seviyesinin üzerine kaldırmak, şişliği azaltmaya yardımcı olur. - Düzenli, Hafif Egzersiz: Yürüyüş gibi aktiviteler kan dolaşımını iyileştirir, ancak aşırı yorgunluktan kaçınılmalıdır. - Uygun Ayakkabı ve Çorap: Sıkı olmayan, rahat ayakkabılar ve destekleyici çoraplar kullanılmalıdır.
• Altta Yatan Kalp Hastalığının Tedavisi: - Koroner arter hastalığı, kapak problemleri veya aritmiler gibi temel nedenler için girişimsel prosedürler (stent, by-pass) veya ilaç tedavisi uygulanabilir.
• Düzenli Takip: Hastalar, kilo artışı ve ödem değişikliklerini izlemek için düzenli olarak doktor kontrollerine gitmelidir. Ani kilo alımı (2-3 günde 2 kg'dan fazla) acil tıbbi yardım gerektirebilir.
• Kompresyon Çorapları: Doktor önerisiyle kullanılan kompresyon çorapları, bacaklardaki kanın kalbe dönüşünü kolaylaştırarak şişmeyi azaltabilir.

Ayak şişmesi, kalp hastalığının kötüleştiğinin bir işareti olabilir. Nefes darlığı, göğüs ağrısı, halsizlik veya ani kilo artışı gibi belirtilerle birlikte görülürse derhal bir doktora başvurulmalıdır. Tedavi planı asla kendi kendine değiştirilmemeli veya ilaçlar kesilmemelidir.