Hormonlar, vücudumuzun çeşitli sistemlerinin ve fonksiyonlarının düzenlenmesinde kritik bir rol oynar. Endokrin bezler tarafından salgılanan bu kimyasallar, hedef organların faaliyetlerini kontrol eder. Hormonların eksik ya da fazla salgılanması, çeşitli belirti ve bulgularla kendini gösteren patolojik durumlara yol açabilir. Bu nedenle, hormonlarla ilgili sorunların doğru şekilde değerlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması hayati önem taşır. Endokrin ve ekzokrin bezlerde meydana gelen problemler sonucu ortaya çıkan hastalıklara "hormonal hastalıklar" denir. Hormonal Hastalıklar Nelerdir? Hipofiz Arka Lob Hastalıkları Hipofiz bezinin arka lobundan salgılanan antidiüretik hormon (ADH), böbreklerden su tutulmasını artırıcı etkiye sahiptir. ADH ayrıca, yüksek konsantrasyonlarda vücudun her yerindeki arteriyolleri daraltarak arteryel basıncı artırır. Bu nedenle ADH, aynı zamanda "vazopressin" olarak da bilinir. İkinci hormon ise oksitosindir. ADH, su dengesinin düzenlenmesinde yardımcı olur ve güçlü bir vazokonstriktördür. ADH yetersizliği, yüksek volümlü seyreltik idrar yapımına neden olabilir. Tiroit Hastalıkları Tiroit bezi, boynun ön tarafında yer alan ve endokrin bezlerin en büyüğü olan bir organdır. Ortalama ağırlığı 25-30 gram, boyu 5 cm ve eni 3 cm'dir. Kadınlarda bu bez biraz daha büyüktür. Tiroit bezinin iki lobu vardır ve bu loblar ortada "istmus" adı verilen bir oluşum ile birleşir. Tiroit bezinden üç hormon salgılanır: tiroksin (T4), triiodotironin (T3) ve kalsitonin. Bu hormonlarda oluşacak herhangi bir problem, hormonal hastalıkların başında yer alan tiroit hastalıklarına sebep olabilir. Graves Hastalığı Graves hastalığı, hastanın plazmasında TSH'a benzer maddeler bulunması ile karakterizedir. Bu maddeler, TSH'ın bağlandığı membran reseptörlerine bağlanan immün globulin antikorlardır. Bu antikorlara "tiroit stimüle edici immün globulin" adı verilir. Bu antikorlar, tiroit bezi üzerinde TSH'ın etkisinden daha uzun süreli uyarıcı etki gösterir. Yüksek tiroit hormonu salgısı, ön hipofizin TSH salgısını baskılar ve Graves hastalığına yol açar. Paratiroid Hastalıkları Paratiroid bezleri, boynun arkasında tiroidin arka kısmına gömülmüş dört küçük bezdir. Bu küçük bezler, tiroit ameliyatları sırasında kazara çıkarılabilir. Bu nedenle, dikkatli yapılmayan cerrahi girişimler hipoparatiroidizmin en sık görülen nedenidir. Genetik faktörlerden dolayı da bu bezlerde oluşacak herhangi bir problem, paratiroid hastalığına neden olabilir. Addison Hastalığı Addison hastalığı, adrenal korteksten adrenokortikal hormon üretiminin yetersiz olması sonucu gelişir. Hastalığın ilk belirtileri, kaslarda ve eklemlerde ağrı ile güç kaybı şeklinde ortaya çıkar. Bu şikayetlere ek olarak mide bulantısı, iştah kaybı, ateş ve kusma gibi gastrointestinal belirtiler de gözlenebilir. Hastalığın tedavi edilmemesi durumunda ciddi komplikasyonlar gelişebilir ve ölümle sonuçlanabilir. Tedavi aşamasında, hastaya eksik hormonun takviyesi yapılarak krizlerin önlenmesi sağlanır. Addison hastalığı, nadir karşılaşılan bir hormonal hastalıktır. |