Diyaliz Hastaları İçin Beslenme Rehberi
Diyaliz tedavisi gören hastaların beslenmesi, böbrek fonksiyonlarının sınırlı olması nedeniyle özel bir önem taşır. Doğru beslenme, tedavinin etkinliğini artırır, komplikasyon riskini azaltır ve yaşam kalitesini yükseltir. İşte diyaliz hastalarının tüketmesi gereken yiyecekler ve dikkat edilmesi gereken noktalar:
1. Yüksek Kaliteli Protein Kaynakları
- Diyaliz sırasında protein kaybı olduğundan, yeterli protein alımı kritiktir.
- Tercih edilebilecek kaynaklar: Tavuk göğsü, hindi, balık (somon, ton balığı), yumurta, az tuzlu peynir.
- Kırmızı et tüketimi sınırlandırılmalı ve yağsız kısımları tercih edilmelidir.
2. Kontrollü Sodyum (Tuz) Tüketimi
- Fazla sodyum, vücutta sıvı birikimine ve yüksek tansiyona neden olabilir.
- Tuz yerine baharatlar (nane, kekik, pul biber) veya limon suyu kullanılabilir.
- İşlenmiş gıdalar, turşu, salamura ürünler ve hazır çorbalardan kaçınılmalıdır.
3. Potasyum Dengesi
- Yüksek potasyum seviyeleri kalp ritim bozukluklarına yol açabilir.
- Düşük potasyumlu sebzeler: Lahana, karnabahar, salatalık, yeşil fasulye.
- Meyveler: Elma, üzüm, kiraz; muz, kavun ve portakal gibi yüksek potasyumlu meyveler sınırlandırılmalıdır.
- Sebzeler pişirilip suyu süzülerek tüketilerek potasyum içeriği azaltılabilir.
4. Fosfor Kontrolü
- Yüksek fosfor, kemik ve kalp sağlığını olumsuz etkiler.
- Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri kontrollü tüketilmeli; fosfor bağlayıcı ilaçlar doktor tavsiyesiyle kullanılmalıdır.
- Kuruyemiş, bakliyat ve gazlı içecekler gibi yüksek fosforlu gıdalardan uzak durulmalıdır.
5. Sıvı Alımı Yönetimi
- Diyaliz hastalarında idrar çıkışı az olduğundan, fazla sıvı tüketimi ödem ve nefes darlığına neden olabilir.
- Günlük sıvı alımı (su, çorba, meyve suyu) doktorun önerdiği miktarla sınırlandırılmalıdır.
- Susuzluğu azaltmak için buz küpleri emilebilir veya ağız çalkalanabilir.
6. Enerji İhtiyacının Karşılanması
- Yeterli kalori alımı, vücut direncinin korunması için önemlidir.
- Sağlıklı yağ kaynakları: Zeytinyağı, avokado, ceviz (fosfor içeriği nedeniyle sınırlı).
- Kompleks karbonhidratlar: Tam buğday ekmeği, yulaf, pirinç; şekerli gıdalar sınırlandırılmalıdır.
Örnek Bir Günlük Menü:
- Kahvaltı: 1 haşlanmış yumurta, 1 dilim az tuzlu peynir, salatalık ve domates, 1-2 dilim tam buğday ekmeği.
- Öğle Yemeği: 100-150 gram ızgara tavuk, haşlanmış yeşil fasulye, 1 küçük kase yoğurt.
- Ara Öğün: 1 elma veya 1 avuç içi kadar yulaf ezmesi.
- Akşam Yemeği: Buharda pişirilmiş somon, karnabahar yemeği, zeytinyağlı salata.
Önemli Uyarılar:
- Beslenme planı kişiye özel olmalıdır; diyaliz hekiminiz veya diyetisyeninizle iş birliği yapın.
- Laboratuvar test sonuçlarına göre besin alımı düzenlenmelidir.
- Diyaliz seanslarına uyum sağlamak için öğün saatleri planlanmalıdır.
Bu öneriler genel bilgilendirme amaçlıdır; kesin beslenme programı için sağlık uzmanınıza başvurun. |
