Uyur gezer hastalığının tedavisi nasıl yapılır?

Uyur gezerlik, genellikle uykunun derin evrelerinde ortaya çıkan ve kişinin yataktan kalkarak çeşitli hareketler yapmasıyla karakterize bir uyku bozukluğudur. Bu durum, çocuklarda daha sık görülmekle birlikte yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Uyur gezerlik sırasında kişi genellikle çevresindeki uyaranlara tepkisizdir ve uyandığında yaşadığı olayı hatırlamaz.

Uyur gezerlik tedavisi, durumun sıklığına, şiddetine ve kişinin günlük yaşamını ne ölçüde etkilediğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hafif ve seyrek görülen vakalarda tedavi gerekmeyebilirken, sık tekrarlayan ve risk oluşturan durumlarda çeşitli tedavi yöntemleri uygulanır.

Tedavide ilk adım, uyur gezerlik sırasında oluşabilecek kazaları önlemek için güvenlik önlemleri almaktır:

• Keskin ve sert köşeli mobilyaları odadan çıkarmak veya köşelerini yumuşak malzemelerle kaplamak
• Pencere ve kapılara kilit takmak
• Merdiven girişlerine bariyer yerleştirmek
• Yatak odasının zeminine yumuşak bir halı sermek
• Gece lambası kullanmak

Düzenli ve kaliteli uyku, uyur gezerlik ataklarını azaltmada önemli rol oynar:

• Her gün aynı saatte yatıp kalkmak
• Uyku öncesi rahatlatıcı aktiviteler yapmak (kitap okuma, ılık duş alma)
• Yatak odasının sessiz, karanlık ve serin olmasını sağlamak
• Uyku saatine yakın kafein, alkol ve ağır yemeklerden kaçınmak

Uyur gezerlik bazen başka sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir:

• Uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu gibi diğer uyku bozukluklarının tedavisi
• Stres, kaygı veya depresyon gibi psikolojik faktörlerin ele alınması
• Rekürren uyku paralizisi gibi diğer parasomnilerin değerlendirilmesi
• Bazı ilaçların uyur gezerliği tetikleyip tetiklemediğinin araştırılması

Planlı uyandırma yöntemi, özellikle çocuklarda etkili olabilir:

• Uyur gezerlik ataklarının genellikle gerçekleştiği saatten 15-30 dakika önce kişiyi kısa süreliğine uyandırmak
• Bu yöntem uyku döngüsünü değiştirerek atakları önleyebilir

Şiddetli ve sık tekrarlayan vakalarda doktor kontrolünde ilaç tedavisi uygulanabilir:

• Benzodiazepinler (klonazepam gibi)
• Antidepresanlar
• Melatonin takviyeleri

Aşağıdaki durumlarda mutlaka bir uyku uzmanına başvurulmalıdır:

• Uyur gezerlik atakları sıklaştığında
• Kişi kendine veya başkalarına zarar verme riski taşıdığında
• Gündüz aşırı uyku hali ve yorgunluk oluştuğunda
• Yetişkinlikte başlayan uyur gezerlik durumlarında

Uyur gezer bir kişiyi uyandırmaya çalışmak genellikle önerilmez, çünkü bu durum kişide şaşkınlık ve korkuya neden olabilir. Bunun yerine, kişiyi nazikçe yatağına yönlendirmek daha güvenli bir yaklaşımdır. Uyur gezerlik tedavisi kişiye özel planlanmalı ve mutlaka bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmelidir. Doğru teşhis ve tedaviyle uyur gezerlik ataklarının sıklığı ve şiddeti önemli ölçüde azaltılabilir.