Aort Genişlemesi (Anevrizma) Tedavisi Hakkında Genel Bilgiler
Aort genişlemesi (aort anevrizması), vücudun en büyük atardamarı olan aortun duvarında zayıflama sonucu balonlaşma şeklinde genişlemesidir. Tedavi yaklaşımı; anevrizmanın yerine, büyüklüğüne, büyüme hızına ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Temel amaç, hayatı tehdit edebilecek yırtılma (rüptür) veya yırtık riskini önlemektir.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi genellikle iki ana başlık altında toplanır: İlaçla ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri ile Takip ve Cerrahi veya Girişimsel Yöntemler.
- 1. İzlem ve Medikal Tedavi (İlaç ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri)
Bu yöntem, genellikle küçük ve yavaş büyüyen, yırtılma riski düşük olan anevrizmalar için uygulanır. Amaç, anevrizmanın büyümesini yavaşlatmak ve genel kardiyovasküler riski azaltmaktır.
- Düzenli Takip: Aortun çapı ve büyüme hızını izlemek için düzenli aralıklarla (örneğin 6 ayda veya 1 yılda bir) ekokardiyografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.
- Kan Basıncı Kontrolü: Yüksek tansiyon, aort duvarına baskı yaparak genişlemeyi ve yırtılma riskini artırır. Bu nedenle tansiyonun sıkı kontrolü hayati önem taşır.
- Kullanılan İlaçlar:
-Beta Blokerler: Kalp atış hızını ve kan basıncını düşürerek aort üzerindeki stresi azaltırlar.
-Anjiyotensin Reseptör Blokerleri (ARB'ler) veya Anjiyotensin Dönüştürücü Enzim (ACE) İnhibitörleri: Kan basıncını kontrol etmek ve aort duvarındaki stresi hafifletmek için kullanılırlar.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
-Sigarayı Bırakma: Sigara, anevrizma büyümesi için en önemli risk faktörlerinden biridir.
-Sağlıklı Beslenme: Tuzu kısıtlayarak ve doymuş yağlardan uzak durarak kan basıncını ve kolesterol seviyelerini kontrol altında tutmak.
-Düzenli, Doktor Onaylı Egzersiz: Ağırlık kaldırmak gibi ani ve yoğun efor gerektiren aktivitelerden kaçınılmalı, yürüyüş, yüzme gibi hafif-orta şiddetli egzersizler tercih edilmelidir.
-Kolesterol Yönetimi: Yüksek kolesterol damar sağlığını olumsuz etkileyebileceğinden statin grubu ilaçlar kullanılabilir.
- 2. Cerrahi ve Girişimsel Tedaviler
Anevrizma belirli bir boyuta ulaştığında (genellikle göğüs aortu için 5.5 cm, karın aortu için 5.0-5.5 cm civarı) veya hızlı büyüdüğünde (yılda 0.5 cm'den fazla) veya semptomlara neden olduğunda, yırtılma riskini ortadan kaldırmak için cerrahi veya girişimsel müdahale gerekir.
Bu geleneksel yöntemde, göğüs veya karın bölgesi açılarak genişlemiş olan aort segmenti çıkarılır ve yerine sentetik bir greft (dacron veya PTFE'den yapılmış yapay damar) dikilir. Bu işlem genellikle genel anestezi altında yapılır ve iyileşme süreci birkaç ayı bulabilir. Uzun dönem dayanıklılığı yüksektir.
- Endovasküler Aort Anevrizma Onarımı (EVAR/TEVAR):
Bu daha az invaziv bir yöntemdir. Kasıktaki bir atardamardan ince bir kateter (kılavuz tel) yardımıyla girilir ve anevrizmanın olduğu bölgeye, kateter içinden "stent-greft" adı verilen bir kafesli yapay damar yerleştirilir. Bu stent-greft, genişlemiş bölgeyi içeriden kaplayarak kan basıncını aort duvarından uzaklaştırır ve yırtılma riskini azaltır. Açık cerrahiye göre iyileşme süresi daha kısa, hastanede kalış süresi daha azdır. Ancak, her hasta bu yöntem için uygun olmayabilir ve düzenli takip gerektirir.
Önemli Uyarılar
- Aort genişlemesinin tedavisi tamamen kişiye özeldir. Yukarıda belirtilen boyutlar genel kılavuzlardır, kesin karar hastanın durumuna göre kardiyolog ve kalp-damar cerrahı tarafından verilir.
- Ailede aort anevrizması veya bağ dokusu hastalığı öyküsü varsa daha sık ve dikkatli takip gerekebilir.
- Göğüs, sırt veya karın bölgesinde ani, şiddetli, yırtılır tarzda bir ağrı hissedilirse, bu bir yırtılma (rüptür) belirtisi olabileceğinden acil tıbbi yardım (112) aranmalıdır.
Sonuç olarak, aort genişlemesi tedavisi, düzenli takip ve yaşam tarzı değişikliklerinden, karmaşık cerrahi ve girişimsel işlemlere uzanan geniş bir yelpazede değerlendirilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile bu durum başarılı bir şekilde yönetilebilir. |
