Fulminan Hepatit Tedavisinde Genel YaklaÅŸım
Fulminan hepatit, karaciğerin hızla ve ÅŸiddetli bir ÅŸekilde iÅŸlevini kaybetmesiyle karakterize, hayatı tehdit eden bir durumdur. Tedavideki temel amaç, karaciğer hasarını durdurmak, komplikasyonları yönetmek ve mümkünse karaciğerin kendini onarmasını sağlamaktır. Eğer bu sağlanamazsa, karaciğer nakli en kritik tedavi seçeneği haline gelir. Tedavi multidisipliner bir yaklaÅŸım gerektirir ve genellikle yoğun bakım ünitesinde yürütülür.
Destekleyici Medikal Tedaviler
Bu tedaviler, hastanın genel durumunu stabilize etmek ve karaciğerin yükünü hafifletmek için uygulanır. - Nedenin Tedavisi: Altta yatan sebep mümkünse hızla tedavi edilir. Örneğin, asetaminofen (parasetamol) zehirlenmesi durumunda N-asetilsistein (NAC) antidotu derhal uygulanır. Viral hepatitlerde (örneğin, herpes virüsü veya hepatit B) uygun antiviral ilaçlar kullanılabilir. Otoimmün hepatit ÅŸüphesinde ise kortikosteroidler verilebilir.
- Beslenme Desteği: Karaciğer yetmezliği olan hastalarda beslenme bozukluğu sık görülür. Yeterli kalori ve protein alımını sağlamak için enteral (burundan mideye tüp) veya parenteral (damar yoluyla) beslenme destekleri uygulanır.
- Komplikasyonların Yönetimi:
Söz Konusu Komplikasyonlar ve Tedavileri
- Hepatik Ensefalopati: Beyin iÅŸlevlerinde bozulma. Laktuloz ve rifaksimin gibi ilaçlarla bağırsaktaki amonyak ve diğer toksinlerin temizlenmesi amaçlanır.
- Beyin Ödemi: Kafa içi basıncının tehlikeli seviyelere çıkması. Mannitol infüzyonu veya hipertonik salin gibi ilaçlarla ve hasta baÅŸını 30 derece yukarıda tutmak gibi önlemlerle yönetilir. İnvaziv kafa içi basınç monitörizasyonu gerekebilir.
- Koagülopati (Kanama Bozukluğu): Karaciğerin pıhtılaÅŸma faktörlerini üretememesi. Taze donmuÅŸ plazma, kriyopresipitat veya vitamin K verilerek kanama riski kontrol altına alınmaya çalıÅŸılır.
- Hepatorenal Sendrom: Karaciğer yetmezliğine bağlı böbrek yetmezliği. Sıvı dengesinin dikkatle ayarlanması, vazokonstriktör ilaçlar (terlipressin gibi) ve bazen diyaliz tedavisi uygulanır.
- Enfeksiyon Riski: Bu hastalar enfeksiyona aÅŸırı yatkındır. Düzenli tarama yapılır ve enfeksiyon ÅŸüphesi durumunda derhal uygun antibiyotik veya antifungal tedavi baÅŸlanır.
Karaciğer Destek Sistemleri (Yapay Karaciğer)
Bu sistemler, karaciğerin detoksifikasyon iÅŸlevini geçici olarak üstlenerek hastaya zaman kazandırmayı amaçlar. Nakil için bekleyen hastalarda veya karaciğerin kendini onarma ÅŸansı olan durumlarda kullanılabilir. - Plazma DeğiÅŸimi (Plazmaferez): Hastanın plazması, toksinlerden arındırılmıÅŸ veya taze donmuÅŸ plazma ile değiÅŸtirilir.
- MARS (Moleküler Adsorban Rekürülasyon Sistemi): Albümine bağlı toksinleri kandan uzaklaÅŸtıran bir diyaliz benzeri sistemdir.
Kesin Tedavi: Karaciğer Nakli
Medikal tedavilere rağmen karaciğer fonksiyonları düzelmeyen çoğu fulminan hepatit hastası için karaciğer nakli hayat kurtarıcı tek seçenektir. - Nakil Kararı: Nakil gerekliliği, King's College Kriterleri gibi prognostik skorlama sistemleri kullanılarak mümkün olan en kısa sürede belirlenir.
- Nakil Süreci: Hasta acil nakil listesine alınır. Kadavradan veya canlı vericiden (genellikle bir akraba) alınan sağlıklı bir karaciğer parçası nakledilir. Ameliyattan sonra hastanın bağıÅŸıklık sisteminin yeni karaciğeri reddetmemesi için ömür boyu immünsüpresif (bağıÅŸıklık baskılayıcı) ilaç kullanması gerekir.
Özet
Fulminan hepatit tedavisi, nedenin ortadan kaldırılması, yoğun destek tedavisi, komplikasyonların agresif bir ÅŸekilde yönetilmesi ve son çare olarak karaciğer naklini içeren kapsamlı ve acil bir süreçtir. Erken teÅŸhis ve hızlı müdahale, hayatta kalma ÅŸansını önemli ölçüde artırır. | 
