Hastalık hastası, kişinin herhangi bir hastalığının bulunmamasına rağmen sürekli kendini hasta olarak yorumlamasıdır. Hastalık hastalığında en önemli belirti devamlı bunalma hissidir. Hasta kendinde devamlı önemli bir hastalığın olduğuna inanır. Yapılan tetkikler sonucu kendinde bir hastalık olmadığına ikna olsa bile bir süre sonra yeniden hasta olduğunu düşünerek doktora gitmeye başlar. Hasta, bir doktorla sınırlı kalmaz. Doktorun söylediğine inanmayarak doktor doktor, hastane hastane dolaşır. Sürekli yeni tetkikler yaptırır. Hastalık hastalığı olan kişinin öncelikle psikiyatri doktoruna başvurması gerekir. Ancak psikiyatri doktoru her zaman en son plana bırakılır. Hastalık hastalığı olan hasta vücudunu o kadar çok dinler ki en ufak bir baş ağrısında bile çok ciddi bir hastalığının olduğuna kendini inandırır. Bu durum hastayı çevresinden, sosyal hayatından ve iş yaşamından uzaklaştırır. Günlük aktivite ve iş hayatında verimsiz olmaya başlar.

Hastalık hastasının neden oluştuğu kesin olarak bilinmemektedir. Ancak psikiyatri alanında hastada bilinçdışı çatışmaların yol açtığı kaygının hastalığı tetiklediği düşünülmektedir. Doktorun hastaya yaklaşımı hastalığın oluşmasında önemli bir etkendir. Hastanın herhangi bir sorun nedeniyle muayene olduğu anda hastaya verilen yalan yanlış bilgiler, kuşkulanmasını sağlayan doktorlar bu hastalığın gelişmesinde etkili olabilir. Beraberinde doktorun hastada uygulamış olduğu çeşitli testler, devamlı ilaç değiştirmeler hastada hastalığı tetikleyebilir.

Hastalık hastası, genelde şizofreni, anksiyete, depresyon gibi hastalıkların belirtileriyle aynıdır. Bu tür rahatsızlıklarda özellikle depresyon hastalığında hasta vücuduna yoğunlaşarak kendini daha fazla dinlemeye başlar. Hastada isteksizlik, uyku problemleri ve karamsarlık gibi belirtiler hâkim olur. Hastaya muayene sonucu depresyon tanısı konularak hastalık hastalığından ayırt edilir. Aksiyete hastalığında ise hastada tıpkı hastalık hastalığı gibi bazı dönemlerde bunalma, panik atak gibi belirtiler görülür. Bu nedenle hastalık hastalığının bu tür hastalıklardan ayrıştırılması gerekir.

Hastalık hastalarında kişi vücudundan kuşku duyarak kendi kendine hasta olduğuna inanır ve tanısını koyar. Vücutta herhangi bir bölgede ağrı olduğunu ispatlayabilmek için devamlı yoğunlaştığı bölgeye dokunmak ister. Eğer kalp hastası olduğunu düşünüyorsa eli devamlı kalbinin üzerinde olur. Kalp atışını dinlemeye yoğunlaşır. Devamlı nabız kontrolü yapar. Vücuttaki ağrıya karşı oldukça duyarlı hale gelir. Göğüste oluşan en ufak bir kas ağrısını bile kalp ağrısı zanneder ve bu duruma kendini inandırır. Dışkı ve idrarını kontrol etmeye başlar. İdrar sayısı, rengi ve kokusunu takip eder. Eğer gaz problemi yaşıyorsa bağırsak hastası olduğuna inanabilir. Kişinin aklı devamlı vücudunda yoğunlaştığı için dış çevreden uzaklaşmaya başlar. Arkadaş ve akraba ilişkileri kısıtlanır. Hasta emin olduğu hastalığı hakkında devamlı araştırma yapmaya başlar. Hangi hastalığı olduğuna inanıyorsa bu hastalık için kullanılabilecek ilaçları araştırır. Hasta hastalığını kanıtlama çabasına düşer. Bunun için devamlı doktor doktor gezer. Hasta doktorun söylemiş olduğu bilgilere inanmasa da inanmış gibi görünmeye çalışarak, yeni doktor arayışına girer. Ağır işlerden kaçınırlar, devamlı yatmak isterler ve çabuk yorulurlar.

Herhangi bir hastalığın varlığından şüphe duyan hasta doktora başvurarak gerekli araştırmalar yapılır. Araştırmalar sonucu hastanın hasta olmadığı ortaya konarak hastalık hastalığının varlığı teşhis edilebilir. Hastada ilk olarak herhangi bir organik hastalığın olmadığını kanıtlamak için gerekli tetkikler yapılır. Hastanın doktora anlattığı bilgiler de teşhiste önemli rol oynar.

Hastalık hastası olan kişiler genelde tedaviye karşı dirençli olur. Tedavide en önemli adım hastada herhangi bir organik hastalığın bulunmadığını kanıtlamaktır. Beraberinde hastaya psikiyatrik ilaçlar reçete edilir. Bu ilaçların neden reçete edildiği hastaya çok iyi şekilde anlatılmalıdır. Kullanılan ilaçların oluşturabileceği yan etkiler hakkında hasta önceden bilgilendirilmelidir. Aksi halde yaşanan yan etkiler nedeniyle hasta yanlış ilaç kullandığına inanarak doktor arayışında bulunabilir.

Hastalık hastasının ne denli yaygın ve sık görüldüğü net olarak bilinmemektedir. Kadın erkek fark etmeksizin hastalık her iki cinste de eşit oranlarda görülebilir. Yaşanan şikâyetler herhangi bir yaş aralığında başlasa da daha çok 20-35 yaş aralığında hâkim olur.