Çölyak hastalığı diyeti; hastalığın tedavisinde başarıya ulaşmak için mutlaka uygulanması gereken bir diyettir. Çölyak hastalığı gluten içeren gıda maddelerine karşı vücudun gösterdiği reaksiyona bağlı olarak gelişen bir hastalıktır. Çölyak hastalığı bağırsakta bulunan gıdaların emilim işlemini sağlayan yapının tahriş olmasına sebep olan ve gıdaların emilimini zorlaştıran bir bağırsak hastalığı olarak tanımlanabilir. Çölyak hastalarının bağırsak hacmi zamanla azalır ve vücuda giren vitamin ile proteinler emilemez bir hale gelir. Bu hastalığa bağlı olarak bireyler normal sağlıklı bir bireyin rahatlıkla tüketebildiği pek çok besin maddesini tüketemez. Çölyak hastalarının gluten yönünden fakir gıdalar ile beslenmesi gerektiği için alternatif ürünleri tercih etmesi gerekir. Çölyak hastalığı teşhisi konulan kişilere doktor tarafından gerekli bilgilendirmeler yapılır ve diyet listesi verilir. Bu diyet listesine tavizsiz bir şekilde uyulması hasta için özellikle ilerlemiş vakıalarda hayati bir öneme sahiptir. Çölyak hastalığı ile mücadele etmek uzun vadede çok kolay değildir. Özellikle çocuk hastalar için kontrol mekanizması kurmak ve çocuğu bu hastalık ile yaşamaya alıştırmak anne babalar açısından oldukça zordur.
Çölyak hastalığı diyeti ile ilgili bilinmesi gereken hususlar nelerdir?
Çölyak hastalarının glüten içermeyen gıda maddeleri ile beslenmeleri gerektiğini yukarıda da izah etmiştik. Günümüzde gıda üretiminde çeşitlilik ve teknolojik ilerlemenin artmasına bağlı olarak pek çok ürün glutensiz olarak üretilebilmektedir. Bu ürünler daha sonra paketlenerek ve üzerine gluten içermez mührü basılarak piyasada satışa sunulmaktadır. Çölyak hastalarının mutlaka bu ürünler ile hazırlanan gıda yiyecekleri tüketmesi gerekmektedir. Bu diyet için olmazsa olmaz bir şart olarak görülür.
Çölyak hastalarının daha çok arpa, buğday, yulaf, çavdar gibi tahıllar maddeleri ve bu maddelerden üretilen bulgur, makarna, erişte, ekmek, tarhana, irmik, kraker, börek, hamur tatlıları, kuskus, simit, kurabiye, bisküvi, pasta gibi besinler ile beyaz un kullanılarak yapılan hazır gıdaların tüketmek pirinç, soya, fındık, kestane, fasulye, mercimek, patates gibi besinleri tercih etmeleri gerekir.
Çölyak hastaları bol miktarda çiğ badem, ceviz, fındık, incir tüketilmelidir.
Çölyak hastalarının çölyak hastalığı diyetine uyabilmesi için dışarıda üretilen ve bilinmeyen gıdaları tüketmemesi önerilir. Bazen ese miktarda gluten bile hastanın ciddi şekilde etkilenmesine neden olabilir. Hatta evde hazırlanan glütensiz gıdaların yapımında bile gluten bulaşığı kap ve aletlerin kullanılması bazen risk oluşturabilir.
Çölyak hastalarının diyete uymamayı alışkanlık haline getirmesinin bir süre sonra bağırsak kanseri, şeker hastalığı, şizofreni gibi ciddi bazı sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olabileceği asla akıldan çıkartılmamalıdır.
Hem çölyak hastalarının hem de hasta yakınlarının çölyak hastalığı diyetini yaşam felsefesi haline getirilmesi gerekir.