Sarılık Hastalığı, Karaciğerin ürettiği sarı-turuncu renkteki bilirubin maddesinin atılımının yavaşlaması ya da üretiminin artması sonucu maddenin vücudun deri, deri altı, mukozalarda ve göz aklarında birikmesi ve burada biriken bilirubinin sarı renkte algılanmasıyla oluşan hastalıktır. Bilirubin kanda ve hücrelere oksijen taşıyan alyuvarların yıkımı sonucu ortaya çıkmaktadır.
Sarılık Hastalığı: Vücuttan bilirubin maddesinin atılması için karaciğer tarafından suda eriyebilecek hale dönüştürülmesi gerekir. Karaciğer bu dönüşümü bir başka hastalık için kullanılan ilaçlar, mikroplar gibi nedenlerle tam olarak yapamaz. Tam olarak dönüşüm yapılsa bile bilirubinin bağırsaklara geçişini safra yolundaki taşlar, tümör gibi sebepler engeller. Bu durumlar sonucu sarılık hastalığı meydana gelir.
Sarılık Hastalığı Neden Olur?
Hastalık birçok sebeple ortaya çıkabilmektedir. Bunlar oluşum durumuna göre gruplanırsa, karaciğer öncesi, karaciğerle ilgili ve karaciğer sonrası sebepler diye üç gruba ayrılır.
Karaciğer öncesi sebeple oluşan bilirubinin aşırı üretilmesidir. Aşırı üretimin sebebi ise alyuvarların normalden daha önce yıkımının gerçekleşmesidir. Alyuvarlar normalde 90 ile120 gün kanda oksijen taşırlar ve normal sürenin sonunda parçalanarak bilirubine dönüşürler. Alyuvarların erken yıkıma uğramasıyla bilirubin kanda hızlı bir biçimde artar. Talasemi, herediter sferositoz rahatsızlıkları da bu gruptandır.
Tıkanma sarılığı, safra yolunda görülen taşlar ya da tümörlerin yolu tıkamalarıyla meydana gelen sarılıklardır. Safradan bağırsağa geçemeyen bilirubin kanda birikerek hastalığı oluşturur.
Virüs, ilaç, alkol veya zehirli bir madde nedeniyle karaciğerde ortaya çıkan sarılıklardır. Tıp literatüründe "hepatosüler sarılık" adı verilen bu rahatsızlıkta karaciğer hücreleri hasara uğramıştır. Karaciğer tarafından üretilen SGPT ve SGOT adlı enzimlerin düzeyinde de artış görülür.
Yeni doğan bebeklerde sıklıkla görülen çoğunda kendiliğinden iyileşen tip sarılıktır. Anne-babada kan uyuşmazlığı durumu varsa yenidoğan sarılığı tedavisiz geçmemektedir.
Sarılık Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
- Göz aklarında sararmalar,
- Tırnakların sararması,
- Cildin sarıya yakın renge dönüşmesi; sarılık düzeyi ilerlediyse sarı renk zaman geçtikçe kahverengine doğru geçiş olur,
- Ağzın içi sarı renk almaya başlar,
- İdrar renginin giderek koyulaşması; zaman ilerledikçe kahverengi renge dönüşür,
- Dışkı açık renge dönüşür; hatta kil rengi gibi bir renk alır,
- Bulantıyla birlikte kusma, üşüme ve nefes alırken zorlanmalar görülür,
- Ciltte kaşıntılar ortaya çıkar.
Sarılık Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bu hastalığın ortaya çıkmasına sebep olan faktörlerden biri de virüslerdir. Virüslerin bulaşıcılığının olması nedeniyle hastalıktan korunmak için aşı yaptırmak en etkili çözümdür. Tedavi için hastalığın meydana gelmesine neden olan durumun tespiti gereklidir. Yapılacak tetkik ve tahliller sonucu hastalığın kaynağı bulunarak duruma göre tedaviye geçilir. Bu hastalıkta önce hastalığın kaynağındaki durum düzeltilir daha sonra fazla olan bilirubinin vücuttan atılımına geçilir.
Karaciğer hasar görmüşse karaciğeri destekleyen bir tedavi uygulanır. Safra yolunda tıkanıklık oluşmuşsa önce bu tıkanıklık ortadan kaldırılır. Yenidoğan sarılığında fototerapi gerekebilir. Bazı hastalara da kan verilmesi gerekli olabilir; hatta kan değişimi yapılması gerekli olabilir.
